Zbyszek woził ziarno do spichlerza i tak niefortunnie upadł, że wóz przejechał mu nogę. Zawieźli go do szpitala odległego o 30 km. Siostra zaniosła go z wozu na plecach - założyli mu gips i pozostał tam dwa tygodnie. Raz w tygodniu listonosz jechał konnym wozem po pocztę i mąkę z młyna, przywiózł Zbyszka do nas. Przez pewien czas nie mógł pracować, zanim się noga nie wygoiła, ale 200 g chleba otrzymywał.Po wyzdrowieniu przydzielono go do sianokosów.

Niewolnicza praca i straszne warunki życia miały wyniszczający wpływ na Polaków. Najgorszy jednak był głód.

[Zbyszek] miał lat 14, a że był rosły, wyglądał na 18, więc dali go do ciężkiej pracy. Podawał widłami całe bele siana na stertę. Wstawał o świcie, zjadał trochę zupy (to jest roztartą przenicę ugotowaną na wodzie) i o kawałku chleba pracował do wieczora. Czasem Rosjanie dali mu coś do jedzenia, byli dobrzy ludzie, oni też byli potomkami zesłańców, współczuli nam i nauczyli jak ukraść garść pszenicy, żeby ratować się od głodu.

Życie na pszenicznej papce i kawałku chleba musiało mieć swoje zdrowotne konsekwencje. Zbyszek, który ledwo co wrócił do zdrowia, zachorował po raz drugi.

Zbyszek z przepracowania i wycięczenia dostał kurzej ślepoty. Wracał do domu, póki słońce nie zaszło, ale jak pracował daleko i nie zdążył, to go ktoś z robotników przypowadzał, bo nie widział, jak dojść do swojej ziemianki.
Mama wzięła trochę ocałąłych rzeczy, poszła do odległego posiółku do Kazachów i wymieniła za trochę masła i mąki. Ja poszłam do biura powiedziałam, co się z bratem dzieje, że nie może pracować, a że był dobrym robotnikiem, kierownik wypisał kartę do magazynu, na którą dostałam trochę wątroby, kawałek oślizłego ścierwa i pół kilograma łoju. Po trzech tygodniach stan jego zdrowia poprawił się. Następnie pracował przy kąpaniu owiec w kreolinie chorujących na gruźlicę, a padnięte wywoził daleko w step i zakopywał.

Wiosna i lato w kontynentalnym klimacie Kazachstanu dobiegły końca. Zima przyniosła rodzinie Lechów i innym zesłańcom prawdziwy horror.

Z nastaniem zimy upchano nas po kilka rodzin w ziemiankach z piecem. Dach był z gałęzi przykryty darniami i śnieg w czasie burzy sypał do środka. Mrozy dochodziły do -40 i -50 stopni. Dali nam pozwolenie na wycięcie drzewa w lesie, który był zasypany po czubki. Wszyscy, którzy mieli się w co ubrać, poszli odkopać śnieg i napiłowali trochę drzewa. Było ono zamarznięte i mokre, z trudem się paliło.
Woda zamarzała we wiadrach, cierpieliśmy głód i nędzę. Insekty obrzydzały nam życie. Chleba nie było przez kilka miesięcy, ponieważ nikt nie pracował w takie mrozy i wszelka praca ustała. Na Boże Narodzenie mieliśmy po garstce otrąb i nie było nawet się czym podzielić.

W takich ekstremalnych warunkach siostra Władysławy, Helena, urodziła dziecko.

17-go grudnia moja siostra Helena urodziła synka i dała mu na imię Marek. Jak to dziecko przeżyło w takiej nędzy, zimnie i głodzie, trudno sobie dzisiaj wyobrazić. Cała rodzina i mieszkańcy ziemianki pomagali to dziecko ocalić od zamarznięcia i głodu. Rosjanka, która odbierała to dziecko, przyniosła trochę dobrego mleka. Bardzo chorowało to maleństwo, ale dzięki Bogu przeżył to zesłąnie, wrócił do Polski, ukończył studia i obecnie doczekał się swoich wnuków.

Co działo się w tym czasie z mężem Heleny? O tym w następnej notce.